Koło Przewodnickie

XIX Kaliszobranie

Rośnie liczba zwolenników spacerów krajoznawczych organizowanych przez kaliskich przewodników PTTK. Na dziewiętnastą w ogóle a pierwszą po zimowej przerwie edycję Kaliszobrania przybyło w minioną sobotę 19 lutego, mimo nie najlepszej pogody, prawie 400 (!) uczestników. Tym razem poznawali oni bogatą historię, tajemnice i największe skarby dwóch świątyń kaliskich, których roli w dziejach naszego miasta nie da się przecenić.Pierwszą z nich był królujący nad placem św. Józefa kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, wśród kaliszan nazywany kolegiatą, a najczęściej po prostu kościołem św. Józefa. Prowadzący imprezę dr Piotr Sobolewski przybliżył zebranym sięgającą jeszcze XIII w. historię tej świątyni i jej wielką rozbudowę realizowaną dzięki arcybiskupowi Jarosławowi Bogorii Skotnickiemu pod koniec wieku XIV. Wtedy też kościół awansował do rangi kolegiaty, przy której utworzono kapitułę kanoników. Później była mowa o katastrofie budowlanej z roku 1783, kiedy to zawaliła się część tej gotyckiej budowli i o jej odbudowie, tym razem już w barokowym kształcie przez księdza prałata Stanisława Kłossowskiego. Prezes Koła przewodników opowiedział jeszcze o zdobiącej wnętrze świątyni, zamalowanej jednakże przed półwiekiem efektownej choć kontrowersyjnej polichromii i o trzech najcenniejszych, przechowywanych w świątynnym skarbcu arcydziełach sztuki sakralnej: dwunastowiecznej romańskiej patenie Mieszka III Starego, kazimierzowskim kielichu z XIV w. i takoż gotyckim obrazie "Matki Boskiej Ab igne" (od ognia) zaliczanym do najciekawszych zabytków malarstwa gotyckiego w Polsce (jego kopia zdobi ołtarz główny). Następnie zebrani, podzieleni już na trzy grupy wędrując w towarzystwie przewodników: Waldemara Pola, Piotra Sobolewskiego i Stefana Szymczaka kontemplowali najbardziej wartościowe elementy wyposażenia świątyni (która od niedawna awansowała do rangi bazyliki mniejszej). I tak w lewej nawie podziwiano: pochodzący ze schyłku XV w. gotycki poliptyk Mistrza z Gościszowie, gotycką pietę, XIX - wieczną chrzcielnicę i kopię cudownego obrazu Św. Rodziny - czytelniejszej bo nie okrytej srebrnymi sukienkami. W prezbiterium zwrócił uwagę klasycystyczny ołtarz główny i cenne stalle Jana Mohra, w nawie głównej ambona "doktorów" zdobiona elementami o wymownej symbolice. Wreszcie w prawej nawie najwięcej uwagi poświęcono, rzecz jasna, kaplicy Świętej Rodziny i znajdującemu się tam słynącemu cudami obrazowi. Przewodnicy opowiadali o, sięgającej roku 1673 historii tego obrazu, analizowali jego wygląd, o licznych łaskach otrzymanych za wstawiennictwem św. Józefa, opowiedzieli też o wzrastającym z roku na rok ruchu pielgrzymim. Wizytę - jak się okazało zbyt krótką - zakończył rzut oka na interesujący obraz Jan Godzkiego Suplikacje do św. Józefa i wysłuchanie opowieści o historii obu kolegiackich wież. Chętni weszli również do krypty, by obejrzeć znajdujące się tam trumny kapłanów - m.in. arcybiskupa Karnkowskiego i biskupa Wołowicza oraz do kaplicy Wdzięczności i ekspozycji ufundowanej przez ocalonych za wstawiennictwem św. Józefa księży - więźniów obozu w Dachau.

Później uczestnicy Kaliszobrania odbyli krótki spacer po placu św. Józefa dowiadując się przy okazji nieco o jego historii i najciekawszych istniejących tu kiedyś obiektach - pałacu arcybiskupim, zastąpionym w XIX w. tzw. pałacem gubernatora i pomnikach - tych, które zdobiły plac onegdaj i stojącym tam dziś monumentem Jana Pawła II.

I oto Kaliszobranie przeniosło się do kościoła garnizonowego. Wybudowany pod koniec XVI w. jako pierwszy barokowy kościół jezuicki w Polsce przechodził w międzyczasie bardzo złożone dzieje, był m.in. również kościołem służącym kaliskiej gminie ewangelickiej. O tych burzliwych losach świątyni, o jej twórcy - arcybiskupie Stanisławie Karnkowskim i o doniosłej roli sprowadzonych przez niego do Kalisza jezuitów mówił Piotr Sobolewski. Roztoczył przed zebranymi obraz wnętrza świątyni z najświetniejszego jego okresu, zaprosił też ich do baczniejszego przyjrzenia się najciekawszemu obecnie obiektowi wewnątrz kościoła - nagrobkowi - epitafium Prymasa Karnkowskiego i do udania się na górę, by spojrzeniem z empor mogli ogarnąć całość poznawanej świątyni.

Na następne, XX Kaliszobranie przewodnicy zapraszają 19 marca. W programie spacer ulicą Śródmiejską i wizyta w poreformackim kościele na Rogatce.

Tekst: Piotr Sobolewski
Zdjęcia: Zbigniew Pol

Kaliscy przewodnicy Piotr Sobolewski, Waldemar Pol i Stefan Szymczak którzy oprowadzali po kościołach.

Rekordowa ilość miłośników Kaliszobrania wypełniła bazylikę.

Prezes Piotr przedstawia klasycystyczny ołtarz główny z kopią gotyckiego obrazu Matki Boskiej od ognia.

Obraz Matki Boskiej z ołtarza głównego.

W prezbiterium stalle z obrazami przedstawiającymi sceny z życia Jezusa i Maryi oraz tron biskupi wykonane w fabryce Jana Mohra

W północnej nawie kościoła ołtarz z malowanymi skrzydłami to gotycki poliptyk z końca XV wieku Mistrza z Gościszowic

Na nieruchomych skrzydłach ołtarza sceny Męki Pańskiej, we wnęce figura św. Wojciecha.

S. Szymczak zapoznaje z historią kaplicy św. Rodziny zbudowanej w 1798 roku, specjalnie dla kultu św. Józefa.

Obraz św. Rodziny z XVII wieku z postacią św. Józefa, patrona Kalisza.

Chętnych do obejrzenia krypty nie brakowało.

Wnętrze krypty z trumnami kapłanów m.in..Stanisława Karnkowskiego 1520 - 1603.

Plac św. Józefa z widokiem na tzw. pałac gubernatora, obecnie Starostwo Powiatowe.

Zwiedzający przy pomniku papieża - Jana Pawła II.

Dawny pałac i kościół dzieło Jana M. Bernardoniego wzniesiony w latach 1592 - 97.

Wnętrze kościoła, nad nawami bocznymi empory z rokokową dekoracją.

Kościół wypełniony zwiedzającymi. Wysokie prezbiterium z ołtarzem.

Ołtarz główny pochodzący z początku XVIII wieku.

Obraz w ołtarzu głównym namalowany w 1887 roku przez A. Bartelmanna.

Zwiedzający przy epitafium Prymasa Stanisława Karnkowskiego.

Epitafium z 1611 roku poświęcone inicjatorowi budowy i fundatorowi kościoła.

Na lewym filarze kamienna epitafijna płyta z 1575 roku z postaciami zmarłych Jana i Katarzyny Ciświckich.

Tablica poświęcona gen. bryg.Mieczysławowi Smorawińskiemu zamordowanemu w1940 roku w Katyniu

Tablica poświęcona gen. broni. Władysławowi Andersowi 1892 - 1970.